Home
8 Mayıs 1794 günü akşamüstü Antoine-Laurent Lavoisier,27 kişi ile beraber at arabası üzerinde giyotinle idam edilmek üzere Paris’in o günkü adıyla Devrim Meydanı’na götürülüyordu.Mahkemeleri biraz önce sonuçlanmıştı. O zamanlar temyiz,itiraz gibi şeyler sözkonusu değildi ve kararlar hemen uygulanıyordu. Hepsinin elleri arkalarında bağlıydı.
Lavoisier’in neler düşündüğünü bilemeyiz.Ama devrim önderlerinin her kararını gönülden desteklediğini sanmıyorum.Babası yıllar önce aile için soyluluk ünvanı satın almıştı.Eğer 51 yıl süren yaşamında ne gibi hatalar yaptığını düşünmüşse,Jean-Paul Marat’ın 1780 yılında akademiye sunduğu yanma kuramını reddettiği aklına gelmiş miydi? Marat,o tarihte akademiye kendi icadı olan bir buluşu sunmuştu.Bu buluş ilkel bir kızılötesi dürbündü.Bunun sayesinde bir mum alevinden yükselen titrek ısıyı görmenin mümkün olduğunu ileri sürmüştü.Lavoisier,işte bu teklifi geri çevirmişti.Zira ısı dalgaları kesin olarak ölçülemezdi.Genç Marat’ın kuramı gerçekten yanlıştı.Ama Marat bu olayı asla unutmamıştı.
Giyotine yaklaşırken az önce bitmiş olan mahkemede bilim adamı olmasının ve kimya dalında büyük atılımlar gerçekleştirdiği halde bu ününün hiç dikkate alınmadığını, ölüm cezasına engel olmadığını şaşkınlıkla karşılamış olmalı.
Devrimden önce halkın hislerini duymayacak kadar sağır mıydı?Nitekim Ferme Generale denilen,hükümet adına vergi toplayan bir kuruluştan hisse satın almıştı.Bu kurumun hiç te adil olmadığı herkesçe biliniyordu.Bu yetmiyormuş gibi Paris’i kuşatan bir duvar ördürmüştü.Pek çok giriş kapısı olan,girip çıkan kişileri denetleyen bu duvara karşı halkın nefretini görememiş miydi?
Gerçi kendisi reformcu ve liberal görüşlü biriydi.Devrimden hemen sonra Etats-generaux toplandığında yedek halk temsilcisi seçilmişti.Meclis tüzüğünü hazırlayıp,Paris Komünü’ne de seçilmiş ve 1789 Derneği’ne katılmıştı.Devletteki görevleri artıyordu.Hazinenin yönetiminde çalışmalarda bulunup mali durum ve tarımla ilgili planlar geliştiriyordu.Ancak Ferme Generale’de hissedar olması ve Paris Duvarı unutulmamıştı.Ülkesine yaptığı hizmetler yanında dünyaca tanınmış bilimadamı olmasına rağmen halkın nefreti sürüyordu.Radikal basın onun aleyhine saldırısını arttırmıştı.Marat,öldürülünceye kadar Ulusal Meclis’in etkili liderlerinden biriydi ve Lavoisier’ın asılması gerektiğini her yerde söylüyordu.
1791 yılında Ferme Generale kapatılmış,Lavoisier barut fabrikalarındaki görevinden alınmıştı.Cephanelikteki evinden ve laboratuvarından çıkarılmıştı.1793 yılında Terör dönemi en yüksek seviyeye ulaşınca,kasım ayında Ferme Generale’nin yöneticileri ile birlikte Lavoisier de tutuklanmıştı.Kayınpederi de tutuklananlar arasındaydı.Biraz önce biten mahkeme heyeti ile juri arasında bir berber,bir arabacı ve bir kuyumcu gibi çeşitli meslekten kişiler vardı.İddianamede sanıkların bulundukları mevkiyi kullanarak kazanç sağladıkları ileri sürüldü.Duruşma sırasında onun bilim adamlığı söz konusu edildi,ama kısa bir süre için.Duruşma boyunca bir daha Lavoisier özellikle söz konusu edilmedi.Suçlama yöneticilerin hepsineydi.
Kendisinin sonunu getiren o dönemde iktidarda olan Robespierre ve arkadaşlarının sadece 2,5 ay sonra aynı meydanda idam edileceklerini bilse içi biraz rahatlar mıydı?Ama büyük bir ihtimalle çok küçük yaşta iken evlendiği genç karısı Marie Anne’nin 11 yıl sonra Benjamin Thompson’la evleneceğini bilse ölüme daha da buruk halde giderdi.
Her insan gibi onun içinde de fırtınalar kopmuş olmalı.Herhalde araba giyotinin kurulduğu alana yaklaştıkça ölümün kaçınılamayacak derecede yakın olduğunun iyice bilincine varmıştır.Düşünmek için kalan kısacık zaman içinde aklına gelen son şeyler nelerdi?Veya belki de artık hiçbir şey düşünecek halde değildi.
Kısa süre sonra giyotinin kurulduğu meydana ulaşıldı.Mahkumlar arabadan indirildi.Hemen infaz işlemi başladı.
Giyotin ayırım yapmıyordu.O,en serseri kişilerden kral ve kraliçeye uzanan geniş sosyal sınıflardan pekçok kafayı kesmişti.Şimdi, o günlerin bilim dünyasının en ünlü kişisi olan kendisi için de ayırım yapmayacaktı.
Üçüncü kişi olan kayınpederinin başı kesilince sıra kendisine geldi.Onun da başı kesildikten sonra diğerlerinin infazı hızla tamamlandı.Hepsinin cesedi toplu bir mezara atıldı.
Lavoisier’in neler düşündüğünü bilemeyiz.Ama devrim önderlerinin her kararını gönülden desteklediğini sanmıyorum.Babası yıllar önce aile için soyluluk ünvanı satın almıştı.Eğer 51 yıl süren yaşamında ne gibi hatalar yaptığını düşünmüşse,Jean-Paul Marat’ın 1780 yılında akademiye sunduğu yanma kuramını reddettiği aklına gelmiş miydi? Marat,o tarihte akademiye kendi icadı olan bir buluşu sunmuştu.Bu buluş ilkel bir kızılötesi dürbündü.Bunun sayesinde bir mum alevinden yükselen titrek ısıyı görmenin mümkün olduğunu ileri sürmüştü.Lavoisier,işte bu teklifi geri çevirmişti.Zira ısı dalgaları kesin olarak ölçülemezdi.Genç Marat’ın kuramı gerçekten yanlıştı.Ama Marat bu olayı asla unutmamıştı.
Giyotine yaklaşırken az önce bitmiş olan mahkemede bilim adamı olmasının ve kimya dalında büyük atılımlar gerçekleştirdiği halde bu ününün hiç dikkate alınmadığını, ölüm cezasına engel olmadığını şaşkınlıkla karşılamış olmalı.
Devrimden önce halkın hislerini duymayacak kadar sağır mıydı?Nitekim Ferme Generale denilen,hükümet adına vergi toplayan bir kuruluştan hisse satın almıştı.Bu kurumun hiç te adil olmadığı herkesçe biliniyordu.Bu yetmiyormuş gibi Paris’i kuşatan bir duvar ördürmüştü.Pek çok giriş kapısı olan,girip çıkan kişileri denetleyen bu duvara karşı halkın nefretini görememiş miydi?
Gerçi kendisi reformcu ve liberal görüşlü biriydi.Devrimden hemen sonra Etats-generaux toplandığında yedek halk temsilcisi seçilmişti.Meclis tüzüğünü hazırlayıp,Paris Komünü’ne de seçilmiş ve 1789 Derneği’ne katılmıştı.Devletteki görevleri artıyordu.Hazinenin yönetiminde çalışmalarda bulunup mali durum ve tarımla ilgili planlar geliştiriyordu.Ancak Ferme Generale’de hissedar olması ve Paris Duvarı unutulmamıştı.Ülkesine yaptığı hizmetler yanında dünyaca tanınmış bilimadamı olmasına rağmen halkın nefreti sürüyordu.Radikal basın onun aleyhine saldırısını arttırmıştı.Marat,öldürülünceye kadar Ulusal Meclis’in etkili liderlerinden biriydi ve Lavoisier’ın asılması gerektiğini her yerde söylüyordu.
1791 yılında Ferme Generale kapatılmış,Lavoisier barut fabrikalarındaki görevinden alınmıştı.Cephanelikteki evinden ve laboratuvarından çıkarılmıştı.1793 yılında Terör dönemi en yüksek seviyeye ulaşınca,kasım ayında Ferme Generale’nin yöneticileri ile birlikte Lavoisier de tutuklanmıştı.Kayınpederi de tutuklananlar arasındaydı.Biraz önce biten mahkeme heyeti ile juri arasında bir berber,bir arabacı ve bir kuyumcu gibi çeşitli meslekten kişiler vardı.İddianamede sanıkların bulundukları mevkiyi kullanarak kazanç sağladıkları ileri sürüldü.Duruşma sırasında onun bilim adamlığı söz konusu edildi,ama kısa bir süre için.Duruşma boyunca bir daha Lavoisier özellikle söz konusu edilmedi.Suçlama yöneticilerin hepsineydi.
Kendisinin sonunu getiren o dönemde iktidarda olan Robespierre ve arkadaşlarının sadece 2,5 ay sonra aynı meydanda idam edileceklerini bilse içi biraz rahatlar mıydı?Ama büyük bir ihtimalle çok küçük yaşta iken evlendiği genç karısı Marie Anne’nin 11 yıl sonra Benjamin Thompson’la evleneceğini bilse ölüme daha da buruk halde giderdi.
Her insan gibi onun içinde de fırtınalar kopmuş olmalı.Herhalde araba giyotinin kurulduğu alana yaklaştıkça ölümün kaçınılamayacak derecede yakın olduğunun iyice bilincine varmıştır.Düşünmek için kalan kısacık zaman içinde aklına gelen son şeyler nelerdi?Veya belki de artık hiçbir şey düşünecek halde değildi.
Kısa süre sonra giyotinin kurulduğu meydana ulaşıldı.Mahkumlar arabadan indirildi.Hemen infaz işlemi başladı.
Giyotin ayırım yapmıyordu.O,en serseri kişilerden kral ve kraliçeye uzanan geniş sosyal sınıflardan pekçok kafayı kesmişti.Şimdi, o günlerin bilim dünyasının en ünlü kişisi olan kendisi için de ayırım yapmayacaktı.
Üçüncü kişi olan kayınpederinin başı kesilince sıra kendisine geldi.Onun da başı kesildikten sonra diğerlerinin infazı hızla tamamlandı.Hepsinin cesedi toplu bir mezara atıldı.
