Home
İSLAMiYET ETKİSİNDEKİ TÜRK EDEBİYATI GENEL ÖZELLİKLER
8. yüzyıldan itibaren İslamiyet, Türk boyları arasında yayılmaya başlamış, 10. yüzyılda Türklerin büyük çoğunluğu bu dini kabul etmiştir. Bu inanç ve kültür değişimi, edebiyatı da etkilemişti 11. yüzyıldan itibaren İslâmlık etkisinde ilk büyük eserler verilmeye başlanmıştır.
19. yüzyılda Batılılaşma hareketinin, edebiyatı da etkileyecek boyuta ulaşmasına kadar ki bu dönem “İslam Etkisindeki Türk Edebiyatı Dönemi” olarak bilinir.
Genel Özellikler
a) İslam inançlarıyla, Müslüman Araplar ve İranlıların oluşturduğu ortak kültür ve edebiyatın etkisindedir.
b) Dilde gittikçe yoğunlaşan bir Arapça-Farsça etkisi görülür. Bu dillerden alınmış kavram, sözcük ve tamlamalar kullanıldığı gibi, tamamen Arapça ve Farsça ile yazılmış eserler de vardır.
c) Genellikle yazılıdır. Sözlü edebiyat da İslami etkiler altında,halk arasında yaşamış ve gelişmiştir.
d) Yazılı eserlerin sahipleri bellidir. Anonim ürün yok denebilecek kadar azdır.
e) Düzyazı da yaygınlaşmış olmakla birlikte, nazım türlerinin ağırlığı devam eder.
f) Nazımda; aruz ölçüsü, Arap ve İran edebiyatlarından girmiş nazım tür ve biçimleri, tam ve zengin uyak ön plana çıkmıştır. “Beyit”, en çok kullanılan birimdir. Halk arasında dörtlük birimi ve hece ölçüsü kullanılmaya devam edilmiştir.
g) Müzik eşliği hayli zayıflamıştır.
h) [You must be registered and logged in to see this link.]de daha çok bireysel duygular işlenmekle birlikte düzyazıda toplumsal konulara yönelme de görülür.
i) “Aşk” teması ön plana geçer. ”Kahramanlık” teması az işlenir. Dini konular da hem şiirde hem de düzyazıda önemli ölçüde yer alır. Tabiat teması araç olarak kullanılır.
j) Halk tabakalarıyla seçkinlerin dilleri, şiir ve edebiyat anlayışları farklıdır. Türkçede çeşitli bölge farklılıkları ortaya çıkar. Bölgeler, uzak yurtlar arasında farklı gelişmeler yaşanır. Halkın edebiyatı ile seçkinlerin edebiyatı ayrımı kendini gösterir.